Ο λωτός είναι ένα είδος νούφαρου, το οποίο, από την αρχική του μορφή μέσα στα λασπόνερα, μεταμορφώνεται σε ένα πανέμορφο άνθος, λίγα εκατοστά πάνω από την επιφάνεια του νερού.
Αυτή η διαδικασία προκάλεσε δέος σε πληθώρα ανθρώπων, σε βαθμό τέτοιο, ώστε να το καταστήσουν σύμβολο αγνότητας και αναγέννησης.
Αυτός ο τρόπος, με τον οποίο φυτρώνει και μεγαλώνει το φυτό, εκφράζει την εξέλιξη της ψυχής και του πνεύματος, από την πρωτόγονη λάσπη του υλισμού, μέσα στο νερό της εμπειρίας και στο λαμπερό ηλιόφως της διαφώτισης.
Αν και υπάρχουν και άλλα φυτά ,τα οποία ανθίζουν πάνω στο νερό, μόνο ο λωτός είναι αυτός που, χάρη στη δύναμη του κοτσανιού του, ανυψώνεται, 20 με 30 εκατοστά, πάνω από την επιφάνεια του νερού.
O λωτός μπορεί να έχει διάφορα χρώματα.
Έτσι, εκτός από το γενικό συμβολισμό, που έχει σε κάθε θρησκεία, ως άνθος, έχει και διαφορετική ερμηνεία αναλόγως το χρωματισμό.
Έτσι λοιπόν:
Λευκός λωτός: Αντιπροσωπεύει την κατάσταση της πνευματικής τελειότητας και την πλήρη πνευματική αγνότητα.
Ροζ λωτός: Ο ιδανικός αυτός λωτός υποκαθιστά γενικά την υπέρτατη θεότητα. Επιπλέον σχετίζεται πολύ ρεαλιστικά με τον ίδιο το Βούδα.
Κόκκινος λωτός: Συμβολίζει την αυθεντική φύση και αγνότητα της καρδιάς. Είναι ο λωτός της αγάπης, της ευσπλαχνίας, του πάθους και άλλων ιδιοτήτων της καρδιάς.
Μπλε λωτός: Είναι το σύμβολο της νίκης του πνεύματος από τις αισθήσεις, και συμβολίζει τη σοφία της γνώσης.
«H ψυχή, των περισσότερων ανθρώπων,
είναι αγνή,
είναι αγνή,
όπως ο λωτός στα λασπόνερα,
ο οποίος δε παραμένει σε αυτά».
από το σανσκριτικό βιογραφικό του Βούδα, το Lalitavistara
